بررسی فرآیندهای تشکیل کمپلکس بین لیگاندهای تری آزن و بی پیریدین و تعدادی از کاتیون های فلزات واسطه و سنگین،استخراج فاز جامد وتعیین بعضی از این فلزها با اسپکترومتری جذب اتمی بخارات سرد و اندازه گیری کاتیون جیوه با استفاده از سنسورهای نوری گزینش پذیر یون (اپتد)

چکیده دراین تحقیق ابتدا ¬مطالعات هدایت¬سنجی و اسپکتروفتومتری تشکیل کمپلکس بین کاتیون¬های فلزات سنگین از جمله cd2+,co2+, hg2+, cu2+, pb2+,ag+ و لیگاندهای تری¬آزن و بی¬پیریدین انجام شد. به همین منظور چهار لیگاند از خانواده تری¬آزن¬ و دو لیگاند از خانواده بی¬پیریدین انتخاب و تیتراسیون¬های هدایت¬سنجی و اسپکتروفتومتری با کاتیون¬های فوق در حلال استونیتریل انجام شد. برای ارزیابی ثابت تشکیل با استفاده از روش هدایت¬سنجی نمودار هدایت مولار بر حسب نسبت مولی لیگاند به فلز و در روش اسپکترو¬فتومتری نمودار جذب بر حسب نسبت مولی فلز به لیگاند رسم گردید و برای انجام فیت های کامپیوتری از برنامه kinfit استفاده شد. نمودار log k? نسبت به 1/t برای تمام کمپلکس¬های تشکیل شده خطی و مقادیرh°¬? ¬وs°¬? از معادله وانت¬هوف که به ترتیب شیب و عرض از مبداء نمودار را نشان می¬دهد برای چهار لیگاند تری¬آزن محاسبه شد. در بخش دوم تحقیق از دیسک های اکتادسیل سیلیکا c18 اصلاح شده با لیگاند شماره چهار از دسته تری¬¬¬آزن¬ها برای پیش تغلیظ و اندازه¬گیری مقادیر ناچیز جیوه (ii) به روش استخراج فاز جامد و اندازه گیری آن با استفاده از اسپکترومتری جذب اتمی بخارات سرد استفاده شد. در این روش ابتدا غشاء اکتادسیل¬¬سیلیکا با لیگاند حل¬شده در حلال استونیتریل اصلاح و سپس محلول کاتیون جیوه در محلول آبی از روی غشاء عبور داده شد. پس از جذب کاتیون جیوه بر روی غشاء آنرا با ml5 اسید نیتریک 5/1 مولار شستشو داده و با اسپکترومتری جذب¬اتمی مورد اندازه¬گیری قرار¬گرفت. پارامترهای تجربی موثر بر سیستم شامل ph ، غلظت عامل کاهنده، مقدار لیگاند، انتخاب شوینده، سرعت جریان، حجم بازداری و ظرفیت دیسک اصلاح شده بهینه گردید. حد¬تشخیص روش بر اساس سه برابر انحراف استاندارد شاهد در محلول نمونه هضم شدهg l-1? 005/0 و در نمونه¬های اصلی نفت خام و بنزین g l-1? 25/0 بود. گستره خطی روش در دامنه g l-1? 65/0-8/0 به¬دست آمد. فاکتور بهبود9/9 ، انحراف استاندارد نسبی برای تعیین ml50 از محلول g l-1? 1/0و 5/0 محلول جیوه در محلول آبی برای سه بار اندازه¬گیری به ترتیب 9/1% و 1% بود. در بخش سوم این پروژه، یک سنسور نوری جدید با استفاده از لیگاند شماره 4 از دسته تری آزن¬ها به عنوان شناساگر برای تعیین یون¬های جیوه طراحی شده¬است. در این روش، لیگاند مزبور در حلال¬اتیلن دی¬آمین حل و غشاء تری¬استیل¬سلولز به¬مدت 3-2 دقیقه در آن قرار داده¬شد و لیگاند بر روی آن تثبیت گردید. مطالعات اسپکتروفتومتری لیگاند مزبور با یون جیوه در حلال¬dmf¬ بررسی و ثابت پایداری آن با استفاده از برنامه¬kinfit¬ 81/7 ارزیابی شد. غشاء به یون جیوه با تغییر رنگ برگشت پذیر آن از نارنجی به سبز در محلول بافر با ph=3 پاسخ می¬دهد. این اپتـود در محدوده ¬ ?g ml-190 -7 خطی و حد تشخیـص آن¬ng ml-1 64 مـی¬باشـد. زمـان پاسـخ آن¬ با توجـه بـه غلـظـت یون جیوه در حدود 15 دقیقه است. بازیابی این حس¬گر با محلول اتیلن¬دی¬آمینmol l-1 01/0 به صورت برگشت پذیر انجام می شود. روش ارائه¬شده به¬طور موفقیت¬آمیزی برای تعیین جیوه در نمونه های حقیقی به¬کار گرفته که نتایج رضایت بخشی به¬دست آمد. واژگان کلیدی : هدایت¬سنجی، اسپکتروفتومتری، لیگاند، استخراج فاز جامد، اپتد چکیده دراین تحقیق ابتدا ¬مطالعات هدایت¬سنجی و اسپکتروفتومتری تشکیل کمپلکس بین کاتیون¬های فلزات سنگین از جمله cd2+,co2+, hg2+, cu2+, pb2+,ag+ و لیگاندهای تری¬آزن و بی¬پیریدین انجام شد. به همین منظور چهار لیگاند از خانواده تری¬آزن¬ و دو لیگاند از خانواده بی¬پیریدین انتخاب و تیتراسیون¬های هدایت¬سنجی و اسپکتروفتومتری با کاتیون¬های فوق در حلال استونیتریل انجام شد. برای ارزیابی ثابت تشکیل با استفاده از روش هدایت¬سنجی نمودار هدایت مولار بر حسب نسبت مولی لیگاند به فلز و در روش اسپکترو¬فتومتری نمودار جذب بر حسب نسبت مولی فلز به لیگاند رسم گردید و برای انجام فیت های کامپیوتری از برنامه kinfit استفاده شد. نمودار log k? نسبت به 1/t برای تمام کمپلکس¬های تشکیل شده خطی و مقادیرh°¬? ¬وs°¬? از معادله وانت¬هوف که به ترتیب شیب و عرض از مبداء نمودار را نشان می¬دهد برای چهار لیگاند تری¬آزن محاسبه شد. در بخش دوم تحقیق از دیسک های اکتادسیل سیلیکا c18 اصلاح شده با لیگاند شماره چهار از دسته تری¬¬¬آزن¬ها برای پیش تغلیظ و اندازه¬گیری مقادیر ناچیز جیوه (ii) به روش استخراج فاز جامد و اندازه گیری آن با استفاده از اسپکترومتری جذب اتمی بخارات سرد استفاده شد. در این روش ابتدا غشاء اکتادسیل¬¬سیلیکا با لیگاند حل¬شده در حلال استونیتریل اصلاح و سپس محلول کاتیون جیوه در محلول آبی از روی غشاء عبور داده شد. پس از جذب کاتیون جیوه بر روی غشاء آنرا با ml5 اسید نیتریک 5/1 مولار شستشو داده و با اسپکترومتری جذب¬اتمی مورد اندازه¬گیری قرار¬گرفت. پارامترهای تجربی موثر بر سیستم شامل ph ، غلظت عامل کاهنده، مقدار لیگاند، انتخاب شوینده، سرعت جریان، حجم بازداری و ظرفیت دیسک اصلاح شده بهینه گردید. حد¬تشخیص روش بر اساس سه برابر انحراف استاندارد شاهد در محلول نمونه هضم شدهg l-1? 005/0 و در نمونه¬های اصلی نفت خام و بنزین g l-1? 25/0 بود. گستره خطی روش در دامنه g l-1? 65/0-8/0 به¬دست آمد. فاکتور بهبود9/9 ، انحراف استاندارد نسبی برای تعیین ml50 از محلول g l-1? 1/0و 5/0 محلول جیوه در محلول آبی برای سه بار اندازه¬گیری به ترتیب 9/1% و 1% بود. در بخش سوم این پروژه، یک سنسور نوری جدید با استفاده از لیگاند شماره 4 از دسته تری آزن¬ها به عنوان شناساگر برای تعیین یون¬های جیوه طراحی شده¬است. در این روش، لیگاند مزبور در حلال¬اتیلن دی¬آمین حل و غشاء تری¬استیل¬سلولز به¬مدت 3-2 دقیقه در آن قرار داده¬شد و لیگاند بر روی آن تثبیت گردید. مطالعات اسپکتروفتومتری لیگاند مزبور با یون جیوه در حلال¬dmf¬ بررسی و ثابت پایداری آن با استفاده از برنامه¬kinfit¬ 81/7 ارزیابی شد. غشاء به یون جیوه با تغییر رنگ برگشت پذیر آن از نارنجی به سبز در محلول بافر با ph=3 پاسخ می¬دهد. این اپتـود در محدوده ¬ ?g ml-190 -7 خطی و حد تشخیـص آن¬ng ml-1 64 مـی¬باشـد. زمـان پاسـخ آن¬ با توجـه بـه غلـظـت یون جیوه در حدود 15 دقیقه است. بازیابی این حس¬گر با محلول اتیلن¬دی¬آمینmol l-1 01/0 به صورت برگشت پذیر انجام می شود. روش ارائه¬شده به¬طور موفقیت¬آمیزی برای تعیین جیوه در نمونه های حقیقی به¬کار گرفته که نتایج رضایت بخشی به¬دست آمد. واژگان کلیدی : هدایت¬سنجی، اسپکتروفتومتری، لیگاند، استخراج فاز جامد، اپتد